" "

‘Ohake ‘e he Palēmia tukunga ‘oku ‘i ai ‘a Tonga lolotonga ‘a e fakataha ‘a e Ocean Nations

21 Sepitema 2022

Niu ‘Ioake – Na’e ‘ohake ‘e he ‘Eiki Palēmia, Hon. Hu’akavameiliku ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a Tonga ‘i he ‘aho hono ua ‘o e fakataha ‘a e Ocean Nations: An Indo-Pacific Island Dialogue, lolotonga ‘a e Fakataha ‘a e Ngaahi Pule’anga Fakatahataha(UNGA) ‘I Niu ‘Ioake he ‘aho ni.

Na’e me’a ‘a Hon Hu’akavameiliku he fakataha ni, ‘a ia na’e fokotu’utu’u ‘e he Carnegie Endowment for International Peace mo e Sasakawa Peace Foundation.

Na’e me’a ‘a e ‘Eiki Palēmia he kaveinga “Fiema’u Vivili, Ngaahi Pole mo e Ngaue ‘oku lelei ki Tonga he Komiuniti ‘a e Pasifiki ‘i he fengaue’aki mo e mamani”, na’a ne fakaha ai ‘a e manavasi’i ki he feliuliuaki ‘o e ‘ea mo e ngaahi fakatamaki fakaenatula, ‘o hangē ko e mapuna  ‘a e mo’ungaafi Hunga-Tonga Hunga-Ha’apai ‘o ne fakatupu ‘a e peaukula mo e maumaulahi ‘o fe’unga mo e vahe tolu ‘e taha hono mahu’inga ‘o e maumau mo e lahi fakakatoa ‘o e koloa fakatupu fakalotofonua ‘a Tonga.

Na’a ne me’a ko e nunu’a fakapa’anga, faka’ikonomika mo fakasosiale ‘o e Koviti 19 na’e ongo ia ki he fakalakalaka faka’ikonomika, ‘o tatau mo ia na’e hoko ki he tukuifonua ‘o e Pasifiki.

Na’a ne me’a ki he ngaahi pole ‘oku fehangahangai ke maa’usia ‘a e ngaahi taumu’a ‘o e Ngaahi Taumu’a Fakalakalaka Tu’uloa(SDG), Hotau ‘Oseni (Our Ocean), Konivesio ‘a e Pule’anga Fakatahataha ki he Lao ‘o Tahi (UN Law of the Sea), Fakataha ki he ngaahi Liliu ki he Ako Transformative Education Summit), mo e ngaue’aki ‘o e Tu’unga ki he Ngahai Me’afua ki he Tu’ulaveangofua (Multidimentional Vulnerability Index (MVI)). Na’a ne me’a ‘oku fiema’u ha ngaue ki he ngaahi fiema’u ko eni.

Na’a ne fakamamafa’i ‘a e mahu’inga ‘o e MVI ‘i he feinga ke ma’u ha faingamalie ki he ngaahi fiema’u fakapa’anga ke fakasi’isi’i’aki ‘a e ngaahi nunu’a tamaki ‘o e feliuliuaki ‘a e ‘ea.

text formatting